همه چیز درمورد اکواریوم گیاهی 2

سیستم گاز دی اکسیدکربن (co2)

یکی از چالشهای دوستداران آکواریوم های گیاهی در مورد استفاده کردن و یا نکردن از گاز دی اکسید کربن در آکواریوم گیاهی میباشد. استفاده از دی اکسید کربن بستگی به این دارد که شما به دنبال چه آکواریومی هستید و چه مقدار زمان برای رسیدگی به آکواریوم دلخواه خود دارید، این سوال شما را به نتیجه موردنظر می رساند. بدون شک شما برای نگهداری ازبرخی گونه های گیاهی، استفاده از سیستم دی اکسید کربن ضروری است ولی از سوی دیگر هم تعدادی از گیاهان بدون وجود سیستم دی اکسید کربن و با غلظت کم دی اکسید کربن محلول در آب به خوبی رشد میکنند. پس باید بدانیم که علت اصلی استفاده از سیستم دی اکسید کربن چیست؟!

زمانی که گیاه رشد میکند نیازمند جذب CO2 از طریق برگهاست. تمام گیاهان دارای کلروفیل میباشند.کلروفیل، رنگدانه هایی است که باعث سبزی گیاهان میشود و وظیفه اش جذب نور و تبدیل آن به انرژی یعنی انجام عمل فتوسنتز است. کربن در پیشرفت این فرآیند موثر است به عبارتی میزان کربن بیشتر به معنای میزان انرژی بیشتر و در نتیجه میزان رشد بیشتر است. سیستم های فشرده (کپسول)، سیستم های تخمیری و کود مایع حاوی کربن به عنوان سه نوع متفاوت و موثر از دی اکسید کربن در فروشگاه ها در دسترس میباشد. سیستم فشرده یا کپسول، پایدارترین منبعی است که در دسترس علاقمندان است، در این سیستم، گاز به صورت فشرده در یک مخزن وجود دارد و ما استفاده از این سیستم را به حرفه ای ها توصیه میکنیم.

با استفاده از سیستم فشرده شما کنترل کاملی بر میزان CO2 خواهید داشت که بسیار با اهمیت میباشد و باعث پایداری آکواریوم شما میشود. شما در این سیستم یک کپسول حاوی گاز فشرده هستید که برای تنظیم دقیق تعدا حبابهای گاز ورودی به آکوریومنیاز است یک مانومتر(شیر تنظیم دقیق) بعد از شیر کپسول قرار گیرد و در مسیر انتقال گاز برای جلوگیری از بازگشت آب آکواریوم به داخل شلنگ از یک در مسیر شلنگ استفاده می شود. در داخل آکواریوم و در انتهای مسیر شلنگ حامل گاز به یک دفیوزر یا پخش کننده گاز در داخل آکواریوم ختم می شود. گاز تحت فشار از منافذ سرامیک دفیوزر به صورت حباب های ریزی خارج می شود و در آب حل می گردد. می توان برای باز و بسته شدن خودکار گاز از یک مانومتر شیربرقی دار و یک تایمر استفاده کرد تا این کار به صورت خودکار در زمان تعیین شده صورت گیرد. حل شدن co2 در آب با کاهش pH آب و اسیدی شدن آن همراه است که ما از همین طریق (تست pH و استفاده از محلول نشانگر co2) میزان co2 لازم برای آکواریوم را تنظیم میکنیم.

سیستم هایی مانند ست CO2 شرکت ISTA بسیار کاربردی میباشند چونکه دارای کپسول، مانومترشیر برقی دار، فیوزر، محلول نشانگر co2 و سوپاپ یکطرفه است. داشتن شیر برقی برای قطع جریان گاز در زمان خاموشی مانع از بروز مشکلات ناشی از بالارفتن میزان CO2 و احتمال خفگی ماهیها میشود.

استفاده از سیستمهایی بر پایه تخمیر میتواند شروع خوبی برای علاقمندانی باشد که قصد تجربه CO2 در آکواریوم خود را دارند. این سیستم راه حلی ارزان برای استفاده از CO2 در آکواریوم گیاهی است. سیتمهای برپایه تخمیر گاهی با نام سیستمهای دستی نیز شناخته میشوند. در سیستمهای تجاری نیز مانند سیستمهای دستی از مخلوط جوش شیرین و شکر و مخمر برای تولید دی اکسید کربن استفاده میشود و مواد به همراه آب در ظرفی ریخته میشوند و پس از گذشت زمان محلول شروع به تولید دی اکسید کربن خواهد کرد که توسط شلنگ به آکواریوم انتقال داده میشود. این سیستم نیاز به نظافت نداشته و قابل تمدید است.

کودهای مایع حاوی کربن مانند محلول کربن اکسیس شرکت برایت ول آمریکا، کربن را به صورت مایع در اختیار گیاهان قرار میدهد که حدود 25% از توان سیستم پیوسته (سیستم کپسولی) را دارا میباشد. بهتر است از محلول کربن مایع به عنوان کربن پلاس یا مکمل همراه و در کنار سیستم های پیوسته استفاده شود تا علاوه بر تامین کربن لازم برای رشد گیاه به عنوان ضد جلبک استفاده شود و باعث هدف کاهش و حذف آنها گردد. هرچند خاصیت ضد جلبک بودن این محصول هدف تولید این محصول نبوده است اما به صورت اتفاقی متوجه خصوصیت ضد جلبک بودن آن شده اند. هرگز از اُور دوز این محصول استفاده نکنید زیرا برای میگوها مضر است.

همانطور که گفته شد، گیاهان خود درهنگام خاموش شدن نور آکواریوم (شب آکواریومی)، اکسیژن محیط را گرفته و دی اکسید کربن پس میدهند بنآبراین دلیلی وجود ندارد که در شب به آکواریوم خود دی اکسید کربن تزریق کنیم و این مسئله تنها در هنگام روشن شدن چراغ ها انجام میگیرد. بهتر است یک ساعت قبل از روشن شدن چراغ ها سیستم co2 شروع به کار کند تا در هنگام روشن شدن چراغ ها حجم co2 آکواریوم به حد دلخواه رسیده باشد و فتوسنتز در pH اسیدی انجام شود تا از رشد جلبک ها نیز جلوگیری گردد، چونکه pH اسیدی برای رشد جلبک ها مناسب نیست. همچنین بهتر است یک ساعت قبل از خاموش شدن چراغ ها سیستم co2 قطع گردد تا در زمان باقیمانده co2 موجود در داخل مانومتر و شلنگ ها تخلیه گردد و حجم co2 تانک رفته رفته کاهش یابد.

با استفاده از وسیله بسیار پیشرفته ای به نام کنترل کننده دیجیتال pHکه شیربرقی co2 به آن وصل می شود می توان قطع و وصل co2 و در نتیجه میزان تزریق co2 به تانک را بر اساس میزان pH آب و به طور کاملاً خودکار کنترل نمود.

لازم به ذکر است که قرص های co2 فاقد کارایی لازمند و ما استفاده از آنها را توصیه نمیکنیم. در مورد اسپرهای کوچک co2 که به صورت دستی عمل میکنند میتوان بعد از روشن کردن چراغ آکواریوم با اسپری کردن دستیco2 محفظه استوانه ای شکل داخل آکواریوم را پر کرد و در طول روز میتوان دو مرتبه این محفظه استوانه ای شکل را از co2 پر کرد.

محلول های مورد نیاز آکواریوم گیاهی(پلنت)

آکواریوم یک فضای بسته میباشد و هرگز بدون کمک ما تبدیل به یک اکوسیستم کامل نمیشود. پس میبایست کیفیت آب را با استفاده از سیفون کردن هفتگی و افزودن مواد و محلول های موجود در بازار، حفظ نمود.

محلول های متعادل کننده آب:

آب شهری حاوی فلزات سنگین،کلر و کلرآمین میباشد. استفاده از یک محلول برای بهبود شرایط آب، خصوصاً در ابتدای راه اندازی آکواریوم، میتواند باعث حذف این فلزات سنگین، کلر و کلرآمین آب شوند. حتی برای آب رد شده از فیلتر ro استفاده از این محلولها مفید است چونکه از مزایای این محصولات از قبیل دارا بودن ویتامین و تشکیل لایه محافظ بر روی بدن آبزیان بهره می بریم. محصولاتی چون بیوتوپل جی بی ال، آکوا سیف تترا و آکواریلیوِر ایستا از جمله محصولات موجود در بازارند.

محلول، آمپول و کپسول باکتری:

این محصولات حاوی باکتریهای چرخه نیتروژن هستند که وظیفه تجزیه ترکیبات سمی نیتروژن دار مانند آمونیاک، نیتریت و نیترات و... را بر عهده دارند. راه اندازی چرخه حذف ترکیبات سمی نیتروژن دار در آکواریوم کاملاً واجب است. بهتر است چند ساعت بعد از اضافه کردن محلول های متعادل کننده آب (محلول آکواسیف یا ضدکلر) آن را اضافه کنیم، چونکه وجود کلر یا کلرآمین باعث از بین رفتن این باکتریها می‌شود. از جمله محصولات مناسب و موجود در بازار آکواریوم می توان به محلولهای دنیترول جی بی ال، نیتریویک سِرا و کپسول‌های باکتوزیم تترا اشاره کرد.

کودهای مایع مخصوص گیاهان آکواریومی:

گیاهان برای رشد و نمو به عناصر و مواد مغذی زیادی همانند آهن، پتاسیم، منگنز، کربن، مس، بور، منیزیم، نیترات، فسفات و.... احتیاج دارند. به همین جهت در شیوه حرفه ای نگهداری از آکواریوم های گیاهی علاوه بر استفاده از کود کف، باید به صورت روزانه یا هفتگی از کودهای مایع نیز استفاده نمود. برندهای مختلفی از کودهای مایع در بازار آکواریومی یافت می شود که ازجمله انواع رایج و شناخته شده آن میتوان به کودهای مایع ADA ژاپن، Seachem آمریکا، بِرایت وِل آمریکا، سِرا و تِترای آلمان و آزو تایوان اشاره نمود. حال آنکه ما انواع مختلفی از کودهای مایع را هر یک از این برندها برای بالغ بر هفت نوع هستند که کودهای مایع مولتی (که حاوی عناصر و ترکیبات عمومی تر می باشد) و کربن از رایج‌ترین آنها هستند و برای بهبود شرایط رشد گیاهان بهتر است به ترتیب از کودهای مایع آهن، پتاسیم، عناصر کمیاب (trace element)، فسفات و نیترات استفاده نمایید.

هورمون‌های گیاهی:

هورمونها از مهمترین عوامل درونی موثر برای رشد گیاهان هستند. در واقع در گیاهان نیز مانند سایر جانداران، هورمون‌ها در تشکیل ساختارهای سلولی و رشد و نمو نقش بسزایی دارند. هورمونها عهده‌دار تنظیم و هماهنگی فرآیندهایی هستند که در نقاط مختلف پیکر گیاهان صورت می‌گیرند. این مواد ترکیباتی آلی هستند که در بافتهای ویژه‌ای ساخته می‌شوند و مستقیما از یاخته‌ای به یاخته دیگر و یا از طریق آوندها در سراسر گیاه انتقال می‌یابند و در محل هدف تاثیر می‌گذارند. این مواد شیمیایی می‌توانند بر سلول‌های بنیادین اثر گذاشته و ویژگی‌ها و خصوصیات سلول‌های خاص مثلاً سلول برگ، ریشه یا ساقه را در آن‌ها ایجاد ‌نمایند. افزودن هورمون‌های گیاهی به آکواریوم‌های گیاهی می‌تواند به گیاهان کمک کند تا در مسیر رشد و شادابی با سرعت بیشتری پیش بروند. هورمون‌های افزاینده رشد و نمو در گیاهان آکواریومی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1- اکسین‌ها

فراوانترین اکسین طبیعی اسید اندول استیک است. مناطقی از گیاه که فعالیتهای رشد و نمو در آنها شدید است معمولا بیشترین مقدار اکسین را تولید می‌کنند. بدین ترتیب مریستمهای مختلف از جمله مریستم نوک ساقه، مریستم نوک ریشه و کامبیومها سرشار از اکسین هستند. اکسینها علاوه بر تاثیری که در افزایش طول یاخته دارند، در کنترل ریزش برگها، جلوگیری از رشد ریشه‌های نابجا و گل‌دهی در بسیاری از گیاهان آبزی دخالت می‌کنند.

2- جیبرلین‌ها

مهمترین اثر جیبرلینها در افزایش طول ساقه‌ها است. جیبرلینها همچنین سبب تمایز یاخته‌ای می‌شوند. بطور کلی تمام جنبه‌های مختلف رشد و نمو در گیاهان می‌توانند تحت تاثیر جیبرلینها قرار بگیرند. اثر تحریک کنندگی جیبرلین در رشد ساقه، به ویژه در ساقه‌های گیاهان طوقه‌ای، با افزایش ابعاد یاخته و تعداد آن آشکار می‌شود. جیبرلینها به مقادیر مختلف در همه بخشهای گیاه وجود دارند. جیبرلین باعث افزایش فعالیت و یا سنتز گروه ویژه‌ای از آنزیمها می‌گردد که متابولیسم قطعات 2 کربنی را تغییر داده موجبات سنتز ترکیبات حد واسط را فراهم می‌آورد.

3- سیتوکینین‌ها (زئاتین)

سیتوکینینها شامل گروهی از ترکیبات محرک رشد هستند که فرآیند تقسیم را در یاخته‌ها تحریک می‌کنند. از جمله معروف‌ترین آن‌ها زئاتین است. زئاتین در تمام مراحل رشد گیاهان دارای نقش است. این ترکیبات بر روی متابولیسم از جمله فعالیت آنزیمها و بیوسنتز مراحل رشد تاثیر می‌گذارند و همچنین در ظهور اندامکها و انتقال مواد غذایی در گیاهان موثر بود و مقاومت گیاه را نسبت به عواملی مانند پیری، بیماری‌ها و همچنین دمای پایین افزایش می‌دهند. زئاتین سبب تسریع تقسیم یاخته‌ای و در نتیجه تولید یاخته‌های بیشمار می‌شود و از پیری برگهاست. یکی از برندهای معتبر موجود در ایران هورمونهای گیاهی شرکت ژاپنی آزو(AZOO) است.

کاهش سختی و تثبیت pH اسیدی (pH بافر):

حفظ شرایط اسیدی و کاهش سختی در آکواریوم گیاهی بسیار مهم است. در شرایط pHاسیدی امکان رشد جلبک های آکواریوم گیاهی وجود ندارد و این برای ما ایده آل است پس باید بتوانیم با حفظ شرایط اسیدی آب از رشد جلبک ها جلوگیری کنیم. علاوه بر این، شرایط اسیدی آب، باعث شفافیت رنگ و زیبایی بیشتر در ماهیان آب شیرین می شود. محدوده pHبین 0 تا 14 میباشد. بصورتی که صفر اسیدی ترین حالت، pH = 7 حالت خنثی و 14 قلیایی ترین حالت pH است. به طور معمول pHبرای یک آکواریومی گیاهی بین 2/6 تا 2/7 میباشد. اما مناسبترین محدودة pH برای آکواریومهای گیاهی کمتر از 7 و حدوداً 4/6 الی 8/6 است.

آب شیر (شهری) حاوی مواد مغذی حل شده، نمک و بافر (با غلظتی وابسته به شرایط محلی یا منطقه ای) می باشد. در اغلب مناطق آب سخت (دارای سختی بالا) است و گاهی اوقات برای گیاهان نامناسب می باشد. سختی آب یا GH (سختی عمومی)، مقدار غلظت یون های کلسیم (Ca+2) و منیزیم (Mg+2) محلول در آب است. برای اندازه گیری سختی آب میتوانید از کیت های آماده استفاده کنید. اگر سختی آب بین 0 تا 7 باشد شما آب مناسبی برای پرورش اغلب گیاهان آکواریومی در اختبار دارید. عامل دیگر در بحث سختی آب، kHیا سختی کربنات (CO32-) است. از آنجایی که وجود کربنات در آب باعث قلیایی شدن آب میشود، ارتباطی میان kH و pH وجود دارد. در واقع به نوعی بالا بودن kH میتواند باعث ثبات تغییرات pH(در حالت قلیایی) میشود. آکواریومی با kH کم، مسلماً اسیدی است و نیز ممکن است دارای pH ناپایدار باشد. با استفاده از کیت های آماده میتوانید kH آب را مشخص کنید. ماهیان و گیاهان در kH بین 0 تا 6 زنده خواهند ماند. اما ایده آل ترین حالتkH برابر 4 تا 6 است. یک تانک با kH کمتر از 3 نیاز به اندازه گیری pH بصورت مرتب دارد، زیرا تغییر ناگهانی pH به میزان 2/0 میتواند درآابزیان باعث استرس شود. اگر تانک شما دچار این مشکل باشد باید به دنبال روش هایی برای افزایش kH باشید.

علاوه بر استفاده از آب ro که سختی و pH پایینی دارد، حضور گاز دی اکسید کربن در آکواریومهای گیاهی به ما کمک میکند تا بتوانیم pH را اسیدی نگه داریم. یعنی شما می توانید با گرفتن تست pH و یا استفاده از شناساگر CO2 این محدوده اسیدی را در آکواریوم خود حفظ کنید. اما در کنار اینها محصولاتی چون پیت موس برندهای مختلف، تورف EHIEM، بافر شرکت AZOO را در سامپ یا فیلتر سطلی و یا فیلتر داخلی آکواریم استفاده نماییم تا بتوانند در تثبیت pH اسیدی آکواریوم گیاهی موثر واقع شوند.

محصولاتی اختصاصی برای کاهش سختی در آکواریومهای گیاهی وجود دارد که رزین های پلیمری و انواع زئولیت ها از آن جمله اند. این مواد با برندهای مختلفی در بازار وجود دارند و با قرار دادن آنها در سامپ یا فیلتر سطلی میتوان کمک شایانی به کاهش سختی آب نمود. ضمن اینکه استفاده از آب ro، باعث حذف چشمگیر سختی آب خواهد شد. اگر بعد از گذشت یک هفته از راه اندازی تانک شما، pH و سختی آن در محدوده پیشنهاد شده نبود، شما نیازمند به تصفیه آب آکواریوم و یا افزودن افزودنیهای مناسب به آب تانک هستید.

جلبکها و راههای مقابله با آن

جلبکها به عنوان یک آفت خطرناک، بزرگترین مشکل نگهداری آکوایوم های گیاهی میباشند. همیشه آکواریوم های گیاهی در معرض خطر جلبک زدن قرار دارند. این مشکل در آکوایوم های گیاهی حرفه ای بیشتر به چشم می خورد چونکه در آنها از حجم بالای نور و مواد غذایی (ماکرو و میکرو مغذی ها) استفاده میشود. اطلاعات بسیار متنوعی در مورد علل وقوع جلبکها و نحوه ریشه کن کردن آنها وجود دارد اما به طور کل میتوان گفت که نور و مواد غذایی اگر به مصرف گیاهان نرسد، باعث رشد و گسترش جلبکها می شود.

مشکل اصلی در زمان مقابله با جلبک ها پیش می آید، با هر حرکت اشتباه حجم جلبکها چند برابر میشود و با تکرار اشتباهات حجم جلبک ها به صورت باور نکردنی افزایش می یابد که این پدیده به شکوفایی جلبک (algae bloom) مشهور است. برای مقابله با جلبکها در ابتدا باید نوع جلبک به درستی تشخیص داده شود و سپس اقدام به بر طرف کردن آن کرد که نیازمند تجربه لازم میباشد. ما در مجموعه چشم انداز آبی نگهداری از اکواریوم های گیاهی برای بازه های زمانی طولانی را تجربه کرده ایم که لازمه آن داشتن اطلاعات کافی میباشد. برخی از انواع جلبک در آکواریوم گیاهی به شرح زیر است:

جلبک رشته ای شاخه دار:

این جلبک رشته ای دارای شاخه نیز میباشد که شبیه شاخ های گوزن است. دارای نگهای سبز، خاکستری و در مواردی دارای لبه های قرمز نیز است. علت آن میزان کم دی اکسید کربن و ناقص بودن جریان آب است. ریختن غذای بیش از حد برای ماهیها و تراکم فضولات آنها در آکواریوم است. فیلتر آلوده و همچنین به هم زدن بستر (همراه با برخاستن مواد ته نشین شده در آب) بدون تعویض آب از جمله مهمترین علل رشد این جلبک هستند. برای از بین بردن آن، میزان دی اکسید کربن و جریان آب را کنترل کنید. میزان ریختن غذا برای ماهیان را کم کنید، بستر را با سیفون مناسب، سیفون کنید و فضولات را خارج کنید. از محلول های کربن استفاده کنید.

جلبک پرز مانند سیاه:

این جلبک اغلب در کنار برگهای گیاهانی که رشد کم دارند، ریشه ها و لوازم مکانیکی و همچنین در قسمتهایی که جریان اب سریع است دیده میشود. این جلبک به صورت توده ای و یا نواری با حالتی پرز مانند که حدود 5/0 سانتیمتر طول دارد رشد میکند. وجود آن در تانکهایی با نور زیاد بیانگر کمبود و یا نوسان میزان دی اکسید کربن و یا کافی نبودن گردش آب در اطراف گیاهان میباشد. در تانکهایی با نور کم به علت تغییر میزان دی اکسید کربن محلول در آب است.

برای از بین بردن آن استفاده از محلول کربن مایع یا کربن پلاس، ایجاد جریان آب مناسب در نواحی رشد این جلبک با کمک فیلتر داخلی یا موج ساز و ماهی سیامی فوکس موثر است. بدین شکل که در آکواریومهایی با نور زیاد شما نیاز به افزایش میزان دی اکسید کربن دارید و یا اصلاح گردش آب در اطراف گیاهان دارید. تا حدی که امکان دارد آنها را از روی سطوح جدا و پاک کنید. میزان دی اکسید کربن را تا ppm 30 افزایش دهید اما به ماهیها و تنفس آنها نیز دقت داشته باشید. از اینکه جریان کاملی در تمام آکواریوم خود مخصوصا در سطح اب دارید اطمینان حاصل کنید.

اگر شما آکواریومی با نورکم و بدون سیستم دی اکسید کربن دارید کم کردن میزان تعویض آب میتواند به کم شدن میزان این جلبک کمک کند زیرا آب شیر دارای میزان زیادی دی اکسید کربن محلول و میباشد که باعث نوسان حجم دی اکسید کربن محلول میشود که جلبکها بسیار سریع تر به این تغییر جواب داده و دی اکسید کربن اضافی را جذب میکنند.

جلبک غبار سبز:

این جلبک عموما بر روی شیشه و سنگها یا لبه برگ پهن گیاهان رشد میکند و ظاهری غبار آلود به شیشه میدهد و در حالت شدید شما حتی نمیتوانید داخل اکواریوم را ببینید. علت بروز و رشد آن میزان کم دی اکسید کربن و مواد غذایی است که عموماً در آکواریوم های تازه راه اندازی شده دیده میشود. این جلبک به راحتی با شیشه پاککن از روی شیشه پاک می شود ولی به سرعت مجددا ایجاد میشود. در هر حال اگر به این جلبک اجازه دهید سیکل خود را که سه هفته است طی کند، خود به خود از بین میرود. البته توجه نکردن به آن با توجه به اینکه ظاهر تانک را زشت کرده، کار سختی است.

سبز شدن آب:

این پدیده در واقع شکوفایی یک جلبک تک سلولی است که به آب حالتی مه آلود و یا سبز رنگ میدهد و خیلی از آماتورها تصور میکنند که فیلتر توان فیلتراسیون تانک را ندارد و در تلاش برای تقویت فیلتراسیون، با سیفون کردن آب فقط به زیاد شدن این جلبک کمک میکنند که با تغییر شرایط بیشتر میشود. آمونیاک عامل اصلی ایجاد این جلبک میباشد. ممکن است آکواریوم در زمان گذشته یک پیک در میزان آمونیوم داشته که در زمان حال با کیتهای تست قابل شناسایی نباشد و این جلبک را ایجاد کرده باشد. از دلایل دیگر میتوان به کمبود دی اکسید کربن ,مواد غذایی و یا نوسان انها اشاره کرد. برای از بین بردن آن دقت کنید که تعویض حجم زیاد اب به از بین بردن این جلبک کمکی نمیکند . اگر بی تعادلی در تانک وجود داشته باشد با رفع ان این جلبک نیز پس از مدتی از بین میرود . سه روز خاموشی و تعویض زیاد اب نیز میتواند به از بین رفتن ان کمک کند. استفاده از لامپ uv نیز میتواند راه حلی مناسب باشد.

یک روش جدید استفاده از شاخه های بید که حدود یک تا دو سال عمر دارند و قطر انها حدود 5/0-1 سانتیمتراست میباشد. آنها را به صورت عمودی در شن فرو کنید به طوری که چند سانتیمتر نیز از آب بیرون بزنند. بعد از چند روز آنها ریشه میزنند و جلبک نیز از بین میرود و آب صاف میشود. این جلبک را با شکوفایی باکتری که حالتی مه الود به تانک میدهد اشتباه نگیرید.

علاوه بر این ها، برای مبارزه با جلبک محصولات زیادی در بازار موجود است که برای پیشگیری و کنترل استفاده میشود. از محصولات از بین برنده جلبک ها تترا آکوا آلگومین (TetraAqua AlguMin) یا ضد جلبک شرکتهای آزو و ایستا قابل اشاره هستند. ضد جلبک جِی بی ال نیز در کنترل جلبک ها در هنگام راه اندازی آکواریوم گیاهی به ما کمک میکند. انواع خاصی از جلبکها برای برخی آبزیان به عنوان غذا تلقی میگردند و بدین طریق حضور این آبزیان می تواند در حذف آنها کمک کند. از جمله آنها ماهی سیامی فلایینگ فوکس (جلبک خوار سیامی یا شارک فوکس)، میگو آمانو و حلزونهای زبرا می باشند که به ترتیب جلبکهای پرزی شکل سیاه (black brush)، جلبکها رشته ای سبز و جلبکهای نقطه ای روی شیشه را از بین می برند. استفاده از کت فیش های مناسب آکواریوم گیاهی مانند کت طلایی (chinese catfish)، کت برنزی و کت کوتوله یا کت اتو نیز در تمیز بودن روی گیاهان و شیشه ها و سطوح مختلف موثر است. این نکته مهم است که کت فیش های (لجن خوار) معمولی و پلنگی یا خالدار که در آکواریوم های معمولی رایج هستند، برای آکواریوم های گیاهی مناسب نیستند و گیاهان را از بین می برند.

کیت های تست کننده آب:

برای آگاهی از شرایط آب آکواریوم و کنترل آن، نیاز به سنجش دائمی و مرتب آن است. کیت های مختلف تست کننده آب در بازار وجود دارند که توسط شرکت های معتبر مانند تترا، جی بی ال، آزو، ADA و ... ارائه میشوند.

کیت تست آمونیاک (NH3/NH4)که از جمله مضرترین مواد سمی موجود در آکواریوم است. در pH بالای ۷، میزان آمونیاک سمی (NH3) افزایش می یابد در حالیکه در pH زیر ۷، آمونیاک اصولاً به صورت یون آمونیوم (NH4+)است. آمونیاک تولید شده پس از تجزیه، به نیتریت و سرانجام به نیترات تبدیل می شود. نیترات با اینکه به صورت کود مایع و به عنوان ماده غذایی مورد استفاده گیاهان قرار میگیرد ولی اگر غلظت آن بیش از ۲۵ میلی گرم در لیتر باشد برای ماهی ها مضر است و از طرفی با به هم خوردن تعادل میان غلظت نیترات با فسفات و در نتیجه باعث افزایش رشد جلبک ها میشود.کیت سنجش نیتریت (NO2) نشان دهنده میزان نیتریت یا (NO2)است که مقدار زیاد نیتریت تولید شده نشان دهنده اختلال در سیستم فیلتراسیون بیولوژیکی می باشد. میزان مطلوب نیتریت بین ۰ و 3/0 میلی گرم در لیتر است. در صورت بالا بودن میزان نیتریت یا آمونیاک با تعویض قسمتی آب و شستشوی فیلتر میتوان میزان آن را کاهش داد. افزودن باکتریهای چرخه نیتروژن (نیتریفیکاسیون) به آب نیز می‌تواند شرایط را بهبود ببخشد.

کیت سنجش سختی کربنات (kH) و سختی کلی(GH) و کیت سنجش pH نیز برای کنترل شیمی آب به کار میرود که قبلاً راجع به صحبت شد. آهن توسط گیاهان تجزیه و در ساخت کلروفیل (سبزینه موجود در برگ گیاهان) مصرف می شود، کاهش آن در آکواریوم منجر به زرد شدن برگ های و کندی رشد گیاها¬ن می شود. کیت سنجش آهن (Fe)از این نظر حائز اهمیت است. فسفات بطور طبیعی به میزان بسیار کم در آب وجود دارد و ترکیبات آلی فسفات دار مانند فضولات ماهیان، پس مانده غذاها و گیاهان تجزیه شده بوسیله میکرو ارگانیسم های خاص به فسفات تبدیل می شوند. با اینکه فسفات جزء مواد مغذی مهم و مورد نیاز گیاهان است و کمبود آن سبب رشد جلبکهای نقطه ای سبز در آکواریوم می شود ولی افزایش فسفات نیز می تواند باعث رشد جلبک رشته ای شاخه دار شود. با استفاده از کیت سنجش فسفات (PO4 2-) میتوان میزان مطلوب فسفات که بین ۲ الی ۵ میلی گرم در لیتر میباشد را سنجش کرد.

مراحل مختلف راه اندازی یک آکواریوم گیاهی:

ابتدا شیشه آکواریوم را با ابعاد مناسب تهیه کرده و با قرار دادن آن بر روی لایه نرمی (مانند لایه نازکی از یونولیت یا موکت) که بر روی میز آکواریوم می گذاریم. در کف آکواریوم لازم است وسیله ایجاد گردش مناسب آب و اکسیزن رسانی به بستر را فراهم کنیم که برای این کار از فیلتر زیر شنی یا از محصولاتی همچون penac P و penac W شرکت ADA ژاپن استفاده میکنیم.سپس بستر را بر روی آن بنابه طراحی در نظر گرفته شده در کف آکواریوم میریزید. افزودن های دیگری نیز برای اعمال در لایه بستر وجود دارد که به آنها پرداخته شد. پس از تکمیل هارد اسکِیپ میتوانید تانک را تا نیمه آب کنید و مشغول کاشت گیاهان شوید و در آخر آکواریوم را پر اپ آب کنید با نصب سایر وسایل مانند بخاری، فیلتر، سیستم CO2 و درآخر هم نور مناسب را بر روی آن نصب نمایید. با صاف شدن آب آکواریوم که با کمک فیلتر و سیفون کردن صورت می گیرد، میتوان محلول متعادل کننده (ضد کلر) را به آب اضافه کرد و بعد از 24 ساعت همراه با افزودن باکتری های چرخه نیتروژن میتوانید ماهیهای مورد نظرتان را به آب اضافه نمایید. دقت نمایید که افراد حرفه ای آینده نگر هستند و لزومی ندارد شما آکواریوم را مملو از گیاه کنید.آکواریوم گیاهی معمولاً پس از گذشت دو ماه به حد مطلوبی از رشد و پوشش گیاهی می رسد. امیدوارم که از آکواریومتان لذت ببرید و در صورت بروز هر مشکل و یا سوالی با ما در تماس باشید.

همه چیز درمورد اکواریوم گیاهی 1

مقدمه

نکات بسیار زیادی باعث شده تا علاقه مندان به آکواریوم، از میان انواع آکواریوم های موجود، آکواریوم گیاهی را انتخاب کنند و اکنون آکواریوم های گیاهی پرطرفدارترین نوع آکواریوم در سراسر جهان هستند. در کشور ما به علت سابقه زیادی که آکواریوم های زیبای آب شور دارند، بسیاری از مردم با دیدن زیبایی فوق العادة آکواریوم های گیاهی، به غلط فکر می کنند که آکواریوم های گیاهی جزء آکواریوم های آب شور هستند. اما همانطور که می دانید آکواریوم های گیاهی نوعی از آکواریوم های آب شیرین هستند که با گونه های مختلف گیاهان طبیعی تزیین شده اند. مردم از سال ها پیش در آکواریوم هایشان از گیاهان طبیعی استفاده می کردند و گیاهان آبزی متداول عبارت بودند از چند گونه محدود (کریپتون برگ بلند، گندمی، شویدی، خرفه ای و خنجری) که عموما جزی گیاهان سردآبی (که قابلیت رشد در آب های گرم را ندارند و در کشور ما نیز یافت می شوند) بودند و با بالا بردن دمای آکواریوم دچار پوسیدگی می شوند.

دقت کنید که واژه آکواریوم گیاهی را تنها می توان به آکواریوم های گیاهی مدرن و حرفه ای اطلاق کرد که گونه های بسیار متنوعی از گیاهان استوایی (گیاهانی که در طبیعت رودخانه های گرمسیری همچون آمازون یافت می شوند) در آنها رشد می کنند و از این جهت آنها را آکواریوم های استوایی (Tropical aquarium) نیز می نامند. با توجه به این مساله باید دقت داشت که آکواریوم های گیاهی مدرن و حرفه ای از حدود چهار یا پنج سال پیش در کشور ما رواج پیدا کرده اند.

گسترش بازار آکواریوم های گیاهی مدرن در ایران و وجود گونه های مختلف گیاهان آبزی در بازار، هر بیننده علاقه مندی را به فکر راه اندازی یک آکواریوم گیاهی می اندازد. اما راه اندازی غیر اصولی یک آکواریوم گیاهی باعث می شود که با گذشت زمان، گیاهان از بین بروند و شخص از آکواریوم گیاهی اش دلزده شود, لذا توجه به نیازهای گیاهان آکواریومی و تجهیزات لازم برای راه اندازی اصولی یک آکواریوم گیاهی بحث مهمی است که در ادامه به آن می پردازیم.

مزایا و ویژگی های آکواریم گیاهی

اصولا راه اندازی یک آکواریوم گیاهی نسبت به آکواریوم های معمول هزینه بالاتری دارد و هزینة آن نزدیک به هزینه راه اندازی آکواریوم آب شور است با این تفاوت که هزینه و مراقبت‌های لازم برای نگهداری آکواریوم گیاهی بسیار بسیار کمتر از آکواریوم آب شور است. از سوی دیگر قیمت ماهی‌های آکواریوم گیاهی بسیار کم و ناچیز است و این نکات از مزایای آکواریوم گیاهی نسبت به آکواریوم آب شور است. لازم به ذکر است که آکواریوم آب شور از نظر تنوع در طراحی هرگز به آکواریوم گیاهی نمی رسد، چراکه شما تنها به چند شکل ساده می توانید دکور یک آکواریم آب شور را بچینید و این محدودیت باعث می‌ شود که دکور داخل آکواریم آب شور بعد از مدتی برای بیننده کسالت آور شود در حالیکه در طراحی آکواریوم گیاهی دست شما باز است و می توانید صدها طرح مختلف از چندین سبک متفاوت را در دکور آکواریوم خود اجرا نمایید و هر از گاهی با اعمالی تغییراتی از جمله جابجا کردن سنگ و چوب و گیاهان داخل آکواریومتان، تغییراتی اساسی در دکور آن بدهید.

رنگ های گرم، زیبایی و طراوت آکواریم های گیاهی که حاصل حضور گیاهان است می تواند نشاط و آرامش را برای هر بیننده ای به ارمغان آورد. از اینرو میتوان این اطمینان را داد که هزینه صرف شده بابت راه اندازی یک آکواریوم گیاهی به هدر نمی رود و جذابیت و زیبایی آن ارزش این هزینه را دارد، البته به شرط آنکه به جا و درست از تجهیزات موجود در بازار استفاده کنید و اصول علمی را در انجام این هزینه در نظر داشته باشید. ما در ادامه به همین مسأله خواهیم پرداخت و اصول راه اندازی آکواریوم گیاهی و کارایی و موارد استفاده هر یک از تجهیزات موجود در بازار را شرح خواهیم داد.

 

انواع آکواریوم های گیاهی

با توجه به پیشرفت های موجود در سالهای اخیر در زمینه راه اندازی آکواریوم های گیاهی همه روزه اطلاعات متنوع در این زمینه در منابع موجود ارائه میشود و بسیاری از این اطلاعات به اندازه کافی قابل اطمینان نیستند، بنابراین امکان معرفی آنها به صورت قانون امکانپذیر نمیباشد. در ابتدا توجه شما را به این نکته جلب می نماییم که آکواریوم مجموعه ای متشکل از لوازم ومتعلقات (مانند شیشه، فیلتر و سایر لوازم) و جانداران آبزی شامل گیاهان، ماهیها و سایر موجودات (انواع میگو و حلزون) میباشد و مهمترین نکته ایجاد یک تعادل پایدار در این فضای شیشه ای میباشد.آکواریوم های گیاهی را میتوان در تقسیم بندی های جداگانه ای چه از نظر تجهیزات و چه از نظر نوع طراحی داخلی آن بررسی نمود. در ابتدا و در تقسیم بندی اول، آکواریوم های گیاهی را از نظر تجهیزات و امکانات، به دو دسته تقسیم میکنند:

1- آکواریومهای گیاهی با امکانات کم

2- آکواریوم های گیاهی با امکانات حرفه ای

همان گونه که از نام آنها پیداست تفاوت بین این دو دسته آکواریوم گیاهی به امکانات و به تبع آن، نوع گیاهانی که میتوان در آن پرورش داد، باز میگردد. در آکواریوم های گیاهی با امکانات بالا از سیستم دی اکسید کربن پیوسته (Continues)، نور شدید، کود بستر و کودهای مایع با دوز بالا استفاده میشود که امکان نگهداری از گیاهان متنوع تری را برای علاقمندان ایجاد خواهد کرد. آکواریوم های گیاهی با امکانات کم فاقد سیستم دی اکسید کربن پیوسته و نورهای شدید هستند و در مواردی حتی از کودهای قرص در بستر ماسه سیلیس (که مواد مغذی کمی دارد) استفاده می شود و در صورت استفاده از کودهای مایع دوز آن کم است. از مزایای آکواریم های گیاهی حرفه ای با امکانات بالا میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

1- امکان استفاده از گیاهان متنوع تر.

2- سرعت رشد مناسب، طراوت و شادابی گیاهان.

3- زیبایی بیشتر.

به هر حال میتوان از محاسن آکواریوم های گیاهی با امکانات کم نیز به موارد زیر اشاره نمود:

1- امکان کنترل بیشتر.

2- کمبود مشکلاتی مانند رشد جلبکها.

- هزینه راه اندازی کم.

اما تقسیم بندی دیگری برای آکواریوم های گیاهی وجود دارد که اساس آن طراح داخلی و سبک چینش تزئینات داخل آکواریوم (hardscape) است. لوازم دکوری مناسب در آکواریوم های گیاهی ریشه و کُنده های طبیعی و زیبای درختان استوایی میباشند که در بازار آکواریومی موجود میباشد و با بستن برخی گیاهان به این کنده ها، جلوه زیبایی به آکواریوم شما خواهند داد. این کنده ها به لحاظ شیمیایی تاثیر مثبت بسزایی در آکواریوم شما خوآهند داشت. هنر طراحی فضای آکواریوم شامل چیدمان گیاهان و همچنین صخره ها، سنگها و چوبها (که به مجموعه آنها، فضای سخت یا هارداسکِیپ میگویند) به شیوه ای زیبا و چشم نواز در یک فضای شیشه ای است که میتوان آن را هنر طراحی باغبانی زیر آب نامید. طراحی آکواریوم شامل سبکهای مجزایی میباشد مانند سبک هلندی که شبیه به باغهای هلندی میباشد و یا سبک ژاپنی که الهام گرفته از طبیعت است و عموماً شامل ماهیها نیز میباشند. هرچند امکان طراحی اکواریوم هایی بدون ماهی و یا گیاهان نیز وجود دارد.

هرچند هدف اولیه از طراحی اکواریوم ایجاد منظره ای هنرمندانه در زیر آب میباشد، جنبه های تکنیکی نگهداری از گیاهان اکواریومی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. فاکتورهای متعددی در یک آکواریوم وجود دارند که برای داشتن یک اکواریوم موفق نیاز به ایجاد تعادل بین آنها لازم است. این فاکتورها شامل فیلتراسیون، نگهداری میزان دی اکسید کربن در حجم مناسب برای انجام فتوسنتز در زیر آب، بستر و کودها، نور و کنترل جلبک مییباشند. از جمله سبکهای اکواریومی میتوان به سبک جنگلی، سبک ژاپنی و سبک هلندی اشاره کرد. در ادامه به معرفی تعدادی از سبکهای آکواریومی میپردازیم.

سبک هلندی:

این سبک شامل آکواریومهایی دارای گیاهان متراکم، رنگهای متنوع، سایز و فرمهایی شبیه به باغهای گل میباشد. این سبک در هلند و پس از سال 1930 گسترش یافت، از زمانی که لوازم آکواریوم به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت. این سبک تاکید بر چیدمان گیاهان به صورت پلکانی داشته و چوب و سنگ به وفور در آن مورد استفاده قرار میگیرند. چیدمان خطی گیاهان در این سبک شبیه به خیابان های هلند میباشد. اگر چه در این سبک گیاهان متنوعی مورد استفاده قرار میگیرد اما عموما حجم زیاد گیاهان با استفاده از هرس کردن و استفاده از رنگهای متنوع قابل تمیز دادن میباشند. بیش از 80% آکواریوم با گیاهان پوشیده میشود و سطح بسیار کمی و در بسیاری موارد هیج قسمتی از بستر آکواریوم قابل رویت نیست. گیاهان بلند در قسمت انتهایی اکواریوم قرار میگیرند تا از دیده شدن لوازم جلوگیری کنند.

سبک ژاپنی:

این سبک از سال 1990 با تلاشهای آقای تاکاشی آمانو ایجاد شده است. سه جلد کتاب آقای آمانو با نام دنیای آکواریوم های طبیعی موج عظیمی در دنیای آکواریوم های گیاهی ایجاد کرد و استاندارد های جدیدی برای مدیریت آکواریوم ها بوجود آورد. در سبک ژاپنی که توسط آمانو ایجاد شد تلاش در شبیه سازی مناظر طبیعی با چیدمانی متقارن و استفاده از حجم انبوه گیاهانی که دارای شباهت میباشند. در این سبک چوبها و گیاهان با دقت انتخاب میشوند. هدف در این سبک بیشتر ایجاد یک منظره مینیاتوری میباشد تا اینکه بخواهند یک باغ رنگارنگ را ایجاد نمایند. این مناظر مینیاتوری آکواریومی در عکسها شما را به اشتباه می اندازد که آنچه میبینید یک منظره در طبیعت واقعی (بخشی از یک جنگل یا کوهستان) است یا اینکه یک آکواریوم گیاهی است.

در این سبک تلاش در ترسیم ایجاد مناظری شبیه به واقعیت یا وابی کوساست که تاکید بر نبودن مرز تمایز بین یک منظره طبیعی و منظره آکواریومی ساخت دست شماست و مینیمالیسم به عنواع منبع زیبایی در آن مطرح است. در این سبک از واژه های ژاپنی استفاده می‌شود؛ ایواگومی یا قوانینی برای چیدمان سنگها در محلهای مناسب، اویا ایشی یا سنگ اصلی که مرکزی خالی در تانک ایجاد میکند، سوییشی یا مجموعه سنگها که در کنار هم قرار دارند، فوکوسکی یا سنگ دوم که تابع سنگ اصلی است. موقعیت کانونی در منظره به صورت عمده توسط جایگاه متقارن اویاایشی تعیین میشود که بررسی آن دارای اهمیت میباشد. گیاهانی با برگهای کوچک مانند همیانتوس، ریکسیا و فِرِن های کوچک و جاوا موس در این سبک مورد تاکید میباشند که دارای محدودیت رنگی هستند. در سبک ژاپنی بر خلاف سبگ هلندی، بستر به صورت کامل پوشیده نمیشود. میگوهایی که عموما در تانک استفاده میشوند به منظور کنترل جلبک و نظافت گیاه ها و حفظ مینیمالیسم و محدود بودن گونه های مورد استفاده است

سبک جنگلی:

بسیاری از مشتاقان آکواریوم های گیاهی امروزه به سبک جنگلی علاقمند میباشند که نسبت به سبک هلندی و ژاپنی متفاوت است و دارای خصوصیات هر دو آنها میباشد در کنار یکدیگر میباشد.

ابعاد مناسب آکواریوم

ابعاد مناسب یک تانک شیشه ای بسته به فضایی که شما دارید تعریف می‌شود. بهتر است که در کل آکواریوم را تا آنجا که ممکن است بزرگتر بسازید، چونکه محیط های کوچک آکواریومی سریعتر آلوده می شوند و از آنها باید مراقبت بیشتری کرد. ولی به طور کل، طول آکواریوم را بسته به فضایی که دارید، عرض آن را حد اقل 40 سانتیمتر و بیشتر و ارتفاع را کمتر از 60 سانتیمتر در نظر بگیرید چونکه عرض کم آکواریوم دست شما را در عمق دادن به طراحی داخل آکواریوم می بندد و ارتفاع بالای 60 سانتیمتر، دسترسی شما به کف آکواریوم را دشوار می‌سازد و باعث می شود نتوانید به خوبی به آکواریومتان رسیدگی کنید و زود از آن دلزده شوید.

بستر آکواریوم گیاهی

بستر محلی برای رشد ریشه گیاهان، تامین کننده مواد غذایی مورد نیاز آنها و نیز بخشی موثر در زیبایی بصری آکواریوم است. بسیاری از گیاهان برای رشد نیازمند بستری مناسب هستند که علاوه عاری بودن از آهک و داشتن خاصیت اسیدی دارای مواد مغذی از جمله آهن، منگنز، پتاسیم و... باشند، چرا که کمبود این مواد در آکواریوم باعث از بین رفتن گیاهان خواهد شد.کود های بستر مختلفی در فروشگاه های آکواریومی موجود می باشد. اما در کل دو نوع بستر در آکواریوم گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد که نوع اول ساختاری دو لایه دارد که لایه زیرین کود مغذی و لایه رویی ماسه مناسب رشد گیاهان است. نوع دوم بسترهای آکواریوم گیاهی بسترهای کامل (complete) هستند که به صورت گرانوله (گرد شده) و مصنوعی در سایزهای مختلف ساخته شده اند و حاوی مواد مغذی هستند و دانه بندی آنها شبیه ماسه است. این کودها نیاز به شستشو ندارند و مستقیما باید در کف آکواریوم ریخته شوند. ضمناً در بسترهای دولایه نیز، لایه زیرین نیاز به شستشو ندارد چون مواد مغذی آن از بین می رود ولی ماسه روی آن را بهتر است بعد از شستشو بر روی لایه مغذی بریزیم.

بیش از 100 گونه ماسه های متفاوت برای استفاده در آکواریوم، در دسترس علاقمندان است. ماسه ها بسیار متنوع هستند ولی کدام نوع مناسب آکواریوم شماست؟! اگر شما قصد استفاده از ماسه در آکواریوم گیاهی را دارید، سایز 2 تا 5 میلیمتر مناسب میباشد. اگر از ماسه هایی با سایز کوچکتر استفاده کنید، به علت عدم وجود جریان آب در داخل بستر، امکان ایجاد سیکل غیر هوازی در بستر زیاد میشود. ماسه ها در شکلهای و سایز های متفاوتی وجود دارند و در بعضی موارد دارای مواد مغذی میباشند. تعدادی نیاز به شستن دارند و تعدادی نیز نیاز ندارند. بعضی از ماسه ها میتوانند پارامترهای آب (مانند اسیدیته) را تغییر دهند. ماسه هایی که دارای سنگ های آهکی هستند به مرور در آب حل می شوند و آهک آزاد شده از آنها می توانند باعث پوسیدگی گیاهان است. توصیه ما برای شما استفاده از ماسه های بی اثر میباشد که فاکتورهای آب را تغییر ندهند.

ماسه مخصوص گیاهان آبزی (gravel) متشکل از دانه های ریز و سبکی هستند که ریشه گیاهان بتواند به راحتی بین آنها حرکت کند. از جمله ماسه های مناسب آکواریوم گیاهی کاسپی گراول است که کاملاً خنثی است و با ساختار متخلخلی که دارد، بستری مناسب برای رشد ریشه هاست. حفره های ریز و میکروسکپی کاسپی گراول مکان بسیار مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری های مفید میباشد. از جمله گزینه های دیگر، خاک مانادو (JBL manado) است، بستر بسیار نرم و سبکی که جنس دانه های آن از سنگهای آتشفشانی با ساختاری متخلخل است. بهتر است قبل از استفاده این بستر را شستشو دهید تا رنگ آب را کدر و قرمز رنگ نکند. لایه مغذی بستر (base layers) که در آکواریوم های گیاهی در زیر ماسه ریخته می شود، شبیه به خاک میباشند. این لایه مغذی که معمولاً به ارتفاع 1 یا 2 سانتیمتر در کف آکواریوم ریخته می شود، دارای مواد معدنی و غذایی مورد نیاز برای سلامت گیاهان آکواریومی میباشد و باید روی آن با یک لایه حداقل 3 سانتیمتری از ماسه پوشانده شود. از برند های معروف لایه مغذی بستر میتوان به اکوا بیسیس(AUA BASIS) ساخت شرکت JBL اشاره کرد. اخیراً نیز محصول کاسپی بیسیس (Caspi Basis) تولید شده است که امکان افزودن مواد غذایی را در لایه زیرین آکواریوم به شما خواهد داد.

بسترهای کامل (complete substrate) به گونه ای طراحی شده اند که علاوه بر داشتن مواد مغذی لازم جهت رشد گیاهان، محیط مناسبی برای نگه داشتن گیاه و رشد ریشه های آن را نیز فراهم میکنند. فرمولاسیون بسترهای کامل بصورت انحصاری میباشد و فرایندهای تولید آنها متفاوت و پیچیده است. این بسترها عموما به مرور زمان در آب حل و کم کم خرد میشوند و پس از حدود 18 ماه باید به کلی تعویض شوند. این گونه بسترها در رنگها و سایزهای متفاوت طراحی و تولید میشوند که از برند های معروف آن میتوان به آمازونیا، مالایا و آفریکانای ساخت شرکت ADAژاپن، کود شرکت AZOO و شرکت ISTA اشاره کرد. بسترهای کامل بسیار شبیه به ماسه ها میباشند اما تفاوت اساسی آنها با ماسه در میزان مواد غذایی شان است. بسترهای کامل دارای مواد معدنی و مواد غذایی مورد نیاز برای گیاهان میباشد که آن را از ابتدا در اختیار گیاهان قرار میدهند. تولید بسترهای کامل در رنگ های متفاوت و ایجاد اثرات متنوع در آب اولویت بسترهای کامل نسبت به ماسه ها است. در حالت کلی بستر های کامل توانایی کاهش اسیدیته و سختی آب را دارا میباشند که برای آکواریوم های گیاهی مناسب میباشد. از جمله بستر های کامل میتوان به بسترهای کامل ADA و ISTA اشاره کرد.

اگر شما از پیش ماسه مورد نیاز خود را انتخاب کرده اید نیاز به یک لایه مغذی جهت اضافه کردن در زیر شن خواهید داشت که برای داشتن کوددهی بلند مدت و کامل (حدود 18 ماه) از کودهای بیس در زیر شن استفاده کنید و برای کوددهی در دوره های کوتاه (یک تا دو ماهه) کودهایی با فرم های دیگری نیز تولید میشوند که بصورت فشرده میباشند و مواد معدنی لازم برای رشد گیاهان را فراهم میکنند. این کودهای موقت به شکل قرص، کپسول و استیک (میله ای) تولید میشوند.

هنگامیکه درباره حرارت بستر بحث میشود تصور بر این است که گیاهان با گرما رشد بهتری دارند اما اینطور نیست و در واقع حرارت زیر بستر با پخش موثرتر مواد غذایی باعث تغذیه موثر ریشه ها و حفظ سلامت بستر میشود. برای تامین حرارت بستر از بخاری زیر شنی استفاده می‌شود. شما میبایست هنگام نصب بخاری زیر شنی، یک لایه شن (سیلیس ریز) بر روی آن بریزید تا دما به شکل یکدست در زیر بستر ایجاد شود و لایه کود مغذی بر روی این لایه شنی قرار می گیرد. استفاده از بخاری های زیر شنی در آکواریوم های گیاهی باعث ایجاد جریان آب در داخل لایه های بستر و اکسیژن رسانی به باکتری های مفید هوازی و حفظ خواص مفید کود بستر می شود. گردش آب در زیر بستر بطوری که آب گرم بالا رود و آب سرد جایگزین شود بسیار مهم است زیرا مواد غذایی که ممکن است باعث رشد جلبکها شوند توسط ریشه گیاهان جذب میشود و باعث افزایش رشد گیاهان میشود. می‌توان برای جلوگیری از به راه افتادن چرخه بی هوازی در کود بستر و حفظ خواص آن به جای بخاری های زیر شنی از محصولاتی همچون penac P و penac W نیز استفاده کرد که محصول شرکت ADA ژاپن هستند. این دو محصول باعث ایجاد اکسیژن و کمک به رشد ریشه ها در زیر بستر می شوند.